Chaitra Navratri 4th Day: ਜਾਣੋ ਮਾਂ ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ ਦੀ ਪੂਜਾ ਦਾ ਢੰਗ, ਮੰਤਰ ਅਤੇ ਕਿਵੇਂ ਲਗਾਉਣਾ ਹੈ ਭੋਗ
ਪੁਰਾਣ 'ਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਪੜ੍ਹਣ ਵਾਲੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਨਰਾਤੇ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਦੇਵੀ ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਮਾਂ ਦੁਰਗਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬੁੱਧੀ ਨੂੰ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨ 'ਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ।
Navratri 4th Day Maa Kushmanda Devi : ਅੱਜ ਨਰਾਤੇ ਦਾ ਚੌਥਾ ਦਿਨ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਮਾਂ ਦੇਵੀ ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਹਰ ਕੋਈ ਰੀਤੀ-ਰਿਵਾਜਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਮਾਂ ਦੁਰਗਾ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਭੋਗ, ਮਿਠਾਈਆਂ ਅਤੇ ਫਲ ਭੇਟ ਕਰਕੇ ਆਰਤੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਦਸ ਦਈਏ ਕਿ ਮਾਲ-ਪੂੜੇ ਮਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਬਹੁਤ ਪਿਆਰੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਸਮੇਂ ਮਾਲ-ਪੂੜਾ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਮਾਂ ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ 8 ਬਾਹਾਂ ਵਾਲੀ ਬ੍ਰਹਮ ਸ਼ਕਤੀ ਵਾਲੀ ਮਾਂ ਪਰਮੇਸ਼ਰ ਦਾ ਰੂਪ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਦੇਵੀ ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਤੁਹਾਡੇ ਸਾਰੇ ਮਨਚਾਹੇ ਕਾਰਜ ਪੂਰੇ ਹੋ ਜਾਣਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜੋ ਕੰਮ ਵੀ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਉਹ ਵੀ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਰੁਕਾਵਟ ਦੇ ਪੂਰੇ ਹੋ ਜਾਣਦੇ ਹਨ। ਪੁਰਾਣ 'ਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਪੜ੍ਹਣ ਵਾਲੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਨਰਾਤੇ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਦੇਵੀ ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਮਾਂ ਦੁਰਗਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬੁੱਧੀ ਨੂੰ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨ 'ਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਮਾਂ ਨੂੰ ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ ਕਿਉਂ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ?
ਦੇਵੀ ਪੁਰਾਣ 'ਚ ਦੇਵੀ ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ ਦੀ ਮਹਿਮਾ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ 'ਚ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਦੇਵੀ ਦੁਰਗਾ ਦੇ ਚੌਥੇ ਰੂਪ ਨੇ ਆਪਣੀ ਕੋਮਲ ਮੁਸਕਰਾਹਟ ਨਾਲ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਦੇਵੀ ਮਾਂ ਦਾ ਨਾਮ ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ ਦੇਵੀ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ 'ਚ ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਹਨੇਰਾ ਸੀ ਅਤੇ ਮਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਹਾਸੇ ਨਾਲ ਸਾਰੇ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਕਿਉਂਕਿ ਮਾਂ ਸੂਰਜ ਦੀ ਗਰਮੀ ਨੂੰ ਸਹਿਣ ਦੀ ਤਾਕਤ ਰੱਖਦੀ ਹੈ।
ਦੇਵੀ ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ ਦਾ ਸਵਰੂਪ
ਦੇਵੀ ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ ਦਾ ਰੂਪ ਬਹੁਤ ਹੀ ਬ੍ਰਹਮ ਅਤੇ ਅਲੌਕਿਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਾਂ ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ ਸ਼ੇਰ ਦੀ ਸਵਾਰੀ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਠ ਬਾਹਾਂ 'ਚ ਬ੍ਰਹਮ ਸ਼ਸਤਰ ਰੱਖਦੀ ਹੈ। ਮਾਂ ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਠ ਬਾਹਾਂ 'ਚ ਕਮੰਡਲ, ਕਲਸ਼, ਕਮਲ ਅਤੇ ਸੁਦਰਸ਼ਨ ਚੱਕਰ ਫੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਦੇਵੀ ਮਾਂ ਦਾ ਇਹ ਰੂਪ ਸਾਨੂੰ ਜੀਵਨ ਸ਼ਕਤੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਮਾਂ ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ ਦੇ ਭੋਗ
ਮਾਂ ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ ਦੀ ਪੂਜਾ 'ਚ ਪੀਲੇ ਰੰਗ ਦਾ ਕੇਸਰ ਵਾਲਾ ਪੇਠਾ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸੇ ਦਾ ਭੋਗ ਲਗਵਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਲੋਕ ਮਾਤਾ ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਸਮੇਂ ਪੂਰੇ ਚਿੱਟੇ ਪੇਠੇ ਫਲ ਦੀ ਬਲੀ ਵੀ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਨਾਲ ਹੀ ਦੇਵੀ ਨੂੰ ਮਾਲ-ਪੂੜੇ ਅਤੇ ਬਤਾਸ਼ੇ ਵੀ ਚੜ੍ਹਾਉਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ।
ਮਾਂ ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ ਦੇ ਮੰਤਰ
ਬੀਜ ਮੰਤਰ : ਕੁਸ਼ਮਾਂਡ : ਅਯਂ ਹ੍ਰੀਂ ਦੇਵਯੈ ਨਮਹ
ਪੂਜਾ ਮੰਤਰ : ਓਮ ਕੁਸ਼ਮਾਣਦਾਯੈ ਨਮਃ
ਧਿਆਨ ਮੰਤਰ : ਵੰਦੇ ਵੈਸ਼ਚਿਤ ਕਾਮਰ੍ਥੇ ਚਨ੍ਦ੍ਰਾਰ੍ਘਕ੍ਰਿਤ ਸ਼ੇਖਰਮ੍। ਸਿਂਹਾਰੁਧਾ ਅਸ਼੍ਟਭੁਜਾ ਕੁਸ਼੍ਮਾਣ੍ਡਾ ਯਸ਼ਸ੍ਵਨਿਮ੍ ।
ਇੰਝ ਕਰੋ ਮਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ
ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰੋ। ਫਿਰ ਸਾਫ ਕੱਪੜੇ ਪਾ ਕੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਗੰਗਾ ਜਲ ਨਾਲ ਪੂਜਾ ਸਥਾਨ ਨੂੰ ਸ਼ੁੱਧ ਕਰੋ। ਲੱਕੜ ਦੇ ਥੜ੍ਹੇ 'ਤੇ ਪੀਲੇ ਰੰਗ ਦਾ ਕੱਪੜਾ ਵਿਛਾ ਕੇ ਮਾਂ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕਰੋ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਾਂ ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ ਦਾ ਸਿਮਰਨ ਕਰੋ। ਪੂਜਾ ਵਿੱਚ ਪੀਲੇ ਕੱਪੜੇ, ਫੁੱਲ, ਫਲ, ਮਠਿਆਈ, ਧੂਪ, ਦੀਵਾ, ਨਵੇਦਿਆ, ਅਕਸ਼ਤ ਆਦਿ ਚੜ੍ਹਾਓ। ਸਾਰੀ ਸਮੱਗਰੀ ਚੜ੍ਹਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇਵੀ ਮਾਤਾ ਦੀ ਆਰਤੀ ਕਰੋ ਅਤੇ ਭੋਗ ਲਗਾਉ। ਅੰਤ 'ਚ ਮੁਆਫੀ ਮੰਗੋ ਅਤੇ ਦੁਰਗਾ ਸਪਤਸ਼ਤੀ ਅਤੇ ਦੁਰਗਾ ਚਾਲੀਸਾ ਦਾ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਪਾਠ ਕਰੋ।