Dr. Manmohan Singh : ਡਾ. ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਦਾ 'ਨੀਲੀ ਪੱਗ' ਨਾਲ ਸੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਲਗਾਅ, ਜਾਣੋ ਇਸ ਪਿੱਛੇ ਦੀ ਕਹਾਣੀ
Blue Turban : ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਦਾ 92 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਹ ਇੱਕ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਨਾਲੋਂ ਇੱਕ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਵਜੋਂ ਵਧੇਰੇ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਸੀ ਕਿ ਸਾਰੇ ਸਿਆਸੀ ਵਿਰੋਧ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦੇ ਨੇਤਾਵਾਂ ਨੇ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਮਾਣ ਸਤਿਕਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਖਾਸ ਗੱਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹੌਲੀ ਬੋਲਣ ਦੀ ਸ਼ੈਲੀ ਅਤੇ ਸਾਦਗੀ ਸੀ। ਉਹ ਹਮੇਸ਼ਾ ਅਸਮਾਨੀ ਨੀਲੀ ਪੱਗ ਬੰਨ੍ਹਦੇ ਸਨ। ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਸਿਆਸਤ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਹਮੇਸ਼ਾ ਨੀਲੀ ਪੱਗ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੇ ਸਨ। ਪਰ ਇਸਦੇ ਪਿੱਛੇ ਇੱਕ ਖਾਸ ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਇੱਕ ਖਾਸ ਕਹਾਣੀ ਸੀ।
ਸਿੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਪੱਗ ਦਾ ਰੰਗ
ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਸਿੱਖਾਂ ਵਿਚ ਅਜਿਹਾ ਕੋਈ ਨਿਯਮ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇਕੋ ਰੰਗ ਦੀ ਦਸਤਾਰ ਪਹਿਨਣ। ਵੈਸੇ ਵੀ ਦਸਤਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਪੀਲੇ ਰੰਗ ਦੀ ਜਾਂ ਬਸੰਤੀ ਪੱਗ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਹਿਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਆਮ ਸਿੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਰੰਗਾਂ ਦੀ ਦਸਤਾਰ ਸਜਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਚਿੱਟੇ ਰੰਗ ਦੀ ਪੱਗ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਪਹਿਰਾਵੇ ਦੇ ਰੰਗ ਅਨੁਸਾਰ ਆਪਣੀ ਪੱਗ ਦਾ ਰੰਗ ਚੁਣਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਿਚ ਕਾਲੇ, ਪੀਲੇ, ਲਾਲ, ਹਰੇ, ਗੁਲਾਬੀ ਅਤੇ ਨੀਲੇ ਰੰਗ ਦੀਆਂ ਪੱਗਾਂ ਵੀ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਪੜ੍ਹੇ ਲਿਖੇ ਅਤੇ ਸਧਾਰਨ ਵਿਅਕਤੀ ਸਨ। ਪਰ ਉਹ ਕਿਸੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਨਾਲ ਬੱਝੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨਹੀਂ ਜਾਪਦੇ ਸਨ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਸੋਚਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਹਨ, ਮਾਰਕਸਵਾਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਉੱਤੇ ਹਾਵੀ ਹੋਵੇਗਾ। ਪਰ ਨਾ ਤਾਂ ਉਹ ਮਾਰਕਸਵਾਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੱਗ ਲਾਲ ਸੀ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਨੀਲਾ ਰੰਗ ਪਿਛਲੇ ਕਈ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਬਹੁਜਨ ਸਮਾਜ ਪਾਰਟੀ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਪਰ ਮਨਮੋਹਨ ਦੀ ਪੱਗ ਦਾ ਰੰਗ ਵੀ ਓਨਾ ਨੀਲਾ ਨਹੀਂ ਸੀ।
ਡਾ. ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਖੁਦ ਕੀਤਾ ਸੀ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਖੁਲਾਸਾ
ਡਾ. ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਖੁਦ 2006 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਮਾਗਮ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪੱਗ ਦੇ ਰੰਗ ਦਾ ਕਾਰਨ ਦੱਸਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਉਹ ਮੌਕਾ ਸੀ ਜਦੋਂ ਕੈਂਬਰਿਜ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਡਾਕਟਰੇਟ ਆਫ਼ ਲਾਅ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ। ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਿੰਸ ਫਿਲਿਪ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਆਪਣੀ ਪੱਗ ਦੇ ਰੰਗ ਵੱਲ ਖਿੱਚਿਆ। ਪ੍ਰਿੰਸ ਫਿਲਿਪ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੱਗ ਦਾ ਰੰਗ ਦੇਖੋ। ਇਸ 'ਤੇ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਨੇ ਤਾੜੀਆਂ ਵਜਾਈਆਂ। ਫਿਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਖੁਦ ਇਸਦੀ ਕਹਾਣੀ ਸੁਣਾਈ।
ਕੀ ਹੈ ਦਸਤਾਰ ਦੇ ਨੀਲੇ ਰੰਗ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ?
ਦਸਤਾਰ ਦੇ ਰੰਗ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਮਨਪਸੰਦ ਦੱਸਦਿਆਂ ਡਾ. ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜਦੋਂ ਉਹ ਕੈਂਬਰਿਜ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹਦੇ ਸਨ ਤਾਂ ਵੀ ਉਹ ਇਸੇ ਰੰਗ ਦੀ ਪੱਗ ਬੰਨ੍ਹਦਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਥੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 'ਨੀਲੀ ਪੱਗ' ਦੇ ਉਪਨਾਮ ਨਾਲ ਬੁਲਾਉਣ ਲੱਗ ਪਏ ਸਨ। ਨੀਲੀ ਪੱਗ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਕਿ ਇਹ ਰੰਗ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਨਿੱਜੀ ਪਸੰਦ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਕਿਸੇ ਫਿਰਕੇ ਜਾਂ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਨਾਲ ਕੋਈ ਸਬੰਧ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸ਼ੱਕ ਨਹੀਂ ਕਿ ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪੱਗ ਦਾ ਰੰਗ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੋਈ ਰੰਗੀਨ ਕਾਰਟੂਨ ਬਣਿਆ ਤਾਂ ਪੱਗ ਇਸੇ ਰੰਗ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਇਸ ਰੰਗੀਨ ਪੱਗ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਸੋਚਣਾ ਵੀ ਅਸੰਭਵ ਹੈ, ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨੀਲਾ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਅਤੇ ਗਿਆਨ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ, ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇੱਕ ਪ੍ਰਗਤੀਸ਼ੀਲ, ਸਮਾਵੇਸ਼ੀ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜੀਵੰਤ ਭਾਰਤ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਵੀ ਇਸ ਰੰਗ ਰਾਹੀਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਵੇਗਾ।
- PTC NEWS
