Punjabi University Foundation Day: ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ 62ਵੇਂ ਸਥਾਪਨਾ ਦਿਵਸ ਮੌਕੇ ਜਾਣੋ ਇੱਥੇ ਦਾ ਸੁਨਹਿਰਾ ਇਤਿਹਾਸ
62nd Foundation Day Of Punjabi University: ਪਟਿਆਲਾ ਦੀ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਸਾਲ 1962 ਦੀ ਮਿਤੀ 30 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹ ਵਿਰਾਸਟੀ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੀ ਹਿਬਰੂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਕਿਸੇ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਰੱਖਣ ਵਾਲੀ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਦੂਜੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਹੈ। ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਇੱਕ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਬਹੁ-ਫੈਕਲਟੀ ਅਧਿਆਪਨ ਅਤੇ ਖੋਜ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਜੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਜਿਸਦਾ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਪ੍ਰਫੁੱਲਤਾ ਲਈ ਸੀ ਪਰ ਅੱਜ ਇਹ ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਦੀਆਂ ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਲੋੜਾਂ ਲਈ ਜੀਵੰਤ ਹੈ।
ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਫੁੱਲਤ ਕਰਨਾ
ਇਸ ਦਾ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰਫੁੱਲਤ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਇਸ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਲਈ ਪੰਜਾਬ ਹਿਸਟੋਰੀਕਲ ਸਟੱਡੀਜ਼ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1965 ਵਿੱਚ ਡਾ. ਗੰਡਾ ਸਿੰਘ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਪਰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਅਕਾਦਮਿਕ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਖੋਜ ਅਤੇ ਅਧਿਆਪਨ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਅਧਿਆਪਨ ਦੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ 1967 ਵਿੱਚ ਇੱਥੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਖਰਾ ਵਿਭਾਗ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਡਾ: ਫੌਜਾ ਸਿੰਘ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਦੋਵਾਂ ਵਿਭਾਗਾਂ ਨੇ ਕ੍ਰਮਵਾਰ ਖੋਜ ਅਤੇ ਅਧਿਆਪਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੁਰ ਕਾਇਮ ਕੀਤੀ। ਫੌਜਾ ਸਿੰਘ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਡਾ. ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਬੱਲ ਨੇ ਕਮਾਨ ਸਾਂਭੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦਾ ਵਾਈਸ ਚਾਂਸਲਰ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਬਹੁ-ਫੈਕਲਟੀ ਵਿਦਿਅਕ ਸੰਸਥਾ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ
ਹਾਲਾਂਕਿ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਮੁੱਖ ਕੰਮ ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਪ੍ਰਫੁੱਲਤ ਕਰਨਾ ਸੀ, ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇਹ ਇੱਕ ਬਹੁ-ਫੈਕਲਟੀ ਵਿਦਿਅਕ ਸੰਸਥਾ ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਤ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ 1969 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਬਣ ਗਈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 43 ਕਾਲਜ ਇਸ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਸਨ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪਟਿਆਲਾ, ਸੰਗਰੂਰ ਅਤੇ ਬਠਿੰਡਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਇਹ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਕਸਤ ਹੋਈ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਖੋਜ ਦੇ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਲੱਖਣ ਚਰਿੱਤਰ ਹਾਸਲ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ। ਹੁਣ ਇਸ ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਨੌਂ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲੇ 278 ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਾਲਜ ਹਨ।
600 ਏਕੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਖੇਤਰ 'ਚ ਫੈਲੀ ਹੈ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ
ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਕੈਂਪਸ ਪਟਿਆਲਾ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 7 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ, ਪਟਿਆਲਾ-ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਰੋਡ 'ਤੇ 600 ਏਕੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਸੰਸਥਾ ਵਿੱਚ 70 ਤੋਂ ਵੱਧ ਅਧਿਆਪਨ ਅਤੇ ਖੋਜ ਵਿਭਾਗ ਹਨ, ਜੋ ਮਨੁੱਖਤਾ, ਵਿਗਿਆਨ, ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ, ਫਾਰਮੇਸੀ, ਕਾਨੂੰਨ, ਫਾਈਨ ਆਰਟਸ, ਕੰਪਿਊਟਰ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਵਪਾਰ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਵਿੱਚ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨਾਂ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਡਿਸਟੈਂਸ ਲਰਨਿੰਗ ਰਾਹੀਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਡਿਗਰੀ, ਡਿਪਲੋਮਾ ਅਤੇ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਕੋਰਸ ਵੀ ਕਰਵਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ 'ਚ ਨਾ ਸਿਰਫ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤੀ ਖੇਤਰ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਬਲਕਿ ਅਫਰੀਕੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਵੀ ਇੱਥੇ ਦਾਖਲਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ।
415,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦਾ ਸਟਾਕ
ਭਾਈ ਕਾਨ੍ਹ ਸਿੰਘ ਨਾਭਾ ਕੇਂਦਰੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਅਕਾਦਮਿਕ ਅਤੇ ਖੋਜ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਹੈ। ਇਹ 415,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦਾ ਸਟਾਕ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਈ ਸੌ ਰਸਾਲਿਆਂ ਦੀ ਗਾਹਕੀ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਨੂੰ ਸਾਲ ਦੇ 360 ਦਿਨ ਸਵੇਰੇ 8.15 ਵਜੇ ਤੋਂ ਰਾਤ 8.15 ਵਜੇ ਤੱਕ ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰੀਡਿੰਗ ਹਾਲ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ 400 ਪਾਠਕਾਂ ਦੀ ਹੈ। ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਕੈਂਪਸ ਦੇ ਕੁਝ ਵਿਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਜਿਵੇਂ ਐਸ.ਏ.ਐਸ.ਨਗਰ (ਮੋਹਾਲੀ) ਵਿਖੇ ਐਕਸਟੈਂਸ਼ਨ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ, ਅਤੇ ਖੇਤਰੀ ਕੇਂਦਰ ਬਠਿੰਡਾ ਵਿਖੇ ਇੱਕ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਬਲਬੀਰ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਤ ਕੇਂਦਰ, ਦੇਹਰਾਦੂਨ ਵਿੱਚ ਦੁਰਲੱਭ ਪੁਸਤਕਾਂ ਅਤੇ ਹੱਥ-ਲਿਖਤਾਂ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਹੈ।
ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ
- ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੂੰ ਸਾਲ 2006-07, 2007-08 ਅਤੇ 2013-17 ਵਿੱਚ ਰਿਕਾਰਡ ਛੇ ਵਾਰ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਉੱਤਮਤਾ ਲਈ ਮੌਲਾਨਾ ਅਬੁਲ ਕਲਾਮ ਆਜ਼ਾਦ (MAKA) ਟਰਾਫੀ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
- ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੇ ਯੁਵਕ ਮਾਮਲਿਆਂ ਬਾਰੇ ਮੰਤਰਾਲੇ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਸਕੂਲ ਦੀ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਅਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਜ਼ ਦੁਆਰਾ ਕਰਵਾਏ ਗਏ ਯੁਵਕ ਮੇਲਿਆਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਮਾਗਮਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਲੱਖਣ ਮੱਲਾਂ ਮਾਰੀਆਂ ਹਨ।
- ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅੰਤਰ-ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਯੁਵਕ ਮੇਲੇ ਵਿੱਚ ਓਵਰਆਲ ਦੂਜਾ ਸਥਾਨ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਕਈ ਵਾਰ ਨੋਰਥ ਜ਼ੋਨ ਅੰਤਰ-ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਯੁਵਕ ਮੇਲੇ ਵਿੱਚ ਓਵਰਆਲ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਜਿੱਤੀ ਹੈ
- ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਅੰਤਰ-ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਯੁਵਕ ਮੇਲੇ ਵਿੱਚ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਓਵਰਆਲ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਜਿੱਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਓਵਰਆਲ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਜਿੱਤ ਚੁੱਕੀ ਹੈ।
- ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਇੰਟਰ-ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪੰਜਾਬੀ ਕਲਚਰਲ ਫੈਸਟੀਵਲ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਸਾਬਕਾ ਯੂਐਸਐਸਆਰ, ਮਾਰੀਸ਼ਸ, ਸਪੇਨ, ਚੀਨ, ਜਰਮਨੀ ਅਤੇ ਯੂ.ਏ.ਈ. ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਭਾਰਤ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਨ ਦਾ ਸੁਭਾਗ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਇਆ ਹੈ।
- ਯੁਵਕ ਭਲਾਈ ਵਿਭਾਗ ਹਾਈਕਿੰਗ, ਟ੍ਰੈਕਿੰਗ, ਪਰਬਤਾਰੋਹੀ ਅਤੇ ਚੱਟਾਨ ਚੜ੍ਹਨ ਦੇ ਕੋਰਸਾਂ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਯੁਵਾ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਸਿਖਲਾਈ ਕੈਂਪ ਲਗਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਪੱਧਰੀ ਯੁਵਕ ਮੇਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਭਾਗ ਲੈਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।
- ਯੁਵਾ ਵਿਭਾਗ ਯੁਵਕ ਸਭਾ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤਕ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਮੁਕਾਬਲੇ ਕਰਵਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
- NSS ਵਿਭਾਗ ਦੁਆਰਾ ਲਾਗੂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੇਵਾ ਯੋਜਨਾ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਸਮਾਜ ਸੇਵਾ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ।
- ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੇ ਸਿੱਖ ਸਟੱਡੀਜ਼ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਹਿਸਟੋਰੀਕਲ ਸਟੱਡੀਜ਼ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮੁਹਾਰਤ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਪੰਜਾਬੀ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਲਈ ਠੋਸ ਉਪਰਾਲੇ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ।
- ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ, ਸਾਹਿਤ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਵਿੱਚ ਉੱਘੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਨਾਲ ਸਾਂਝ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ, ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਇਹਨਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਉੱਘੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਲਾਈਫ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪਾਂ, ਸੀਨੀਅਰ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪਾਂ ਅਤੇ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪਾਂ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ।
- ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੇ ਐਸਪਾਨੋਲਾ, ਨਿਊ ਮੈਕਸੀਕੋ ਵਿਖੇ ਪੰਜਾਬੀ ਨੂੰ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਜੋਂ ਪੜ੍ਹਾਉਣ ਲਈ ਪਹਿਲਾ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਕੇਂਦਰ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ।
- ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੇ ਆਪਣਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਬਿਊਰੋ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਜੋ ਅਕਾਦਮਿਕ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਖੋਜ ਕਾਰਜਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਰੁੱਝਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇੱਥੇ 2000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਿਰਲੇਖ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।
- PTC NEWS
