Nirjala Ekadashi Vrat 2023: ਅੱਜ ਹੈ ਸਾਲ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਇਕਾਦਸ਼ੀ; ਜਾਣੋ ਸ਼ੁਭ ਸਮਾਂ, ਪੂਜਾ ਵਿਧੀ ਅਤੇ ਕਥਾ
Nirjala Ekadashi Vrat: ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਅਤੇ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦੇ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਲਈ ਨਿਰਜਲਾ ਇਕਾਦਸ਼ੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਇਸ ਵਾਰ ਸਰਵਰਥ ਸਿੱਧੀ ਯੋਗ ਅਤੇ ਰਵੀ ਯੋਗ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਨਿਰਜਲਾ ਇਕਾਦਸ਼ੀ ਵਰਤ 31 ਮਈ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦੱਸ ਦਈਏ ਕਿ ਹਿੰਦੂ ਕੈਲੰਡਰ ਮੁਤਾਬਿਕ ਨਿਰਜਲਾ ਇਕਾਦਸ਼ੀ ਨੂੰ ਹਰ ਸਾਲ ਸ਼ੁਕਲ ਪੱਖ ਦੀ ਇਕਾਦਸ਼ੀ ਤਰੀਕ ਨੂੰ ਜੇਠ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਮਨਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਨਿਰਜਲਾ ਇਕਾਦਸ਼ੀ ਨੂੰ ਪਾਂਡਵ ਏਕਾਦਸ਼ੀ ਜਾਂ ਭੀਮ ਏਕਾਦਸ਼ੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਿੰਦੂ ਧਾਰਮਿਕ ਰੀਤੀ ਰਿਵਾਜ ਹੈ ਜੋ ਹਿੰਦੂ ਮਹੀਨੇ ਜੇਠ ਮਹੀਨੇ ਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਮਾਨਤਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਰਤ ਨੂੰ ਰੱਖਣ ਅਤੇ ਵਿਧੀ ਅਨੁਸਾਰ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਫਲ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਪੂਜਾ ਦੌਰਾਨ ਮੰਤਰ, ਆਰਤੀ, ਸਤੋਤਰ, ਵਰਤ ਕਥਾ ਆਦਿ ਕਰਮਕਾਂਡਾਂ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਭ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਨਿਰਜਲਾ ਇਕਾਦਸ਼ੀ 2023: ਮਿਤੀ ਅਤੇ ਸਮਾਂ
ਪੰਚਾਂਗ ਅਨੁਸਾਰ ਜੇਠ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਸ਼ੁਕਲ ਪੱਖ ਦੀ ਇਕਾਦਸ਼ੀ 30 ਮਈ ਨੂੰ ਦੁਪਹਿਰ 1.09 ਵਜੇ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ, ਜੋਕਿ 31 ਮਈ ਨੂੰ ਦੁਪਹਿਰ 1.45 ਵਜੇ ਤੱਕ ਰਹੇਗੀ। ਕਿਉਂਕਿ ਉਦਯਕਾਲ ਯਾਨੀ ਸੂਰਜ ਚੜ੍ਹਨ ਵਾਲੀ ਤਰੀਕ ਨੂੰ ਮਹੱਤਵ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਨਿਰਜਲਾ ਇਕਾਦਸ਼ੀ 31 ਮਈ ਨੂੰ ਸੂਰਜ ਚੜ੍ਹਨ ਵਾਲੀ ਇਕਾਦਸ਼ੀ ਦੀ ਤਾਰੀਖ ਨੂੰ ਮਨਾਈ ਜਾਵੇਗੀ। ਅਗਲੇ ਦਿਨ, 1 ਜੂਨ, ਸਵੇਰੇ 5.24 ਤੋਂ 8.10 ਵਜੇ ਤੱਕ ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਦਾ ਸ਼ੁਭ ਸਮਾਂ ਹੈ। 1 ਜੂਨ ਨੂੰ ਦੁਪਿਹਰ 1.40 ਵਜੇ ਤੱਕ ਦਵਾਦਵਸ਼ੀ ਤਿਥੀ ਹੈ, ਇਸ ਦਿਨ ਸ਼ੁਭ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਪਰਾਣਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਇਕਾਦਸ਼ੀ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂ ਤਿਉਹਾਰ ਕਿਉਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ?
ਇਹ ਇਕਾਦਸ਼ੀ ਵਿਲੱਖਣ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਵਿਚ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੂੰ 24 ਘੰਟੇ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਵਰਤ ਪੂਰਾ ਕਰਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਮਿਥਿਹਾਸ
ਕਥਾ ਅਨੁਸਾਰ ਜਦੋਂ ਮਹਾਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪਾਂਡਵ ਬਨਵਾਸ ਵਿੱਚ ਚਲੇ ਗਏ ਤਾਂ ਉਹ ਸਾਰੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਬਣ ਕੇ ਰਹਿਣ ਲੱਗੇ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਪਾਂਡਵ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਕਾਦਸ਼ੀ ਦਾ ਵਰਤ ਰੱਖਦੇ ਸਨ। ਪਰ, ਭੀਮ ਕਦੇ ਵੀ ਭੁੱਖ ਨੂੰ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਏਕਾਦਸ਼ੀ ਦਾ ਵਰਤ ਨਹੀਂ ਰੱਖ ਸਕਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਭੀਮ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਦੋਸ਼ੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨ ਲੱਗਾ। ਫਿਰ ਭੀਮ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਦੇ ਹੱਲ ਲਈ ਮਹਾਰਿਸ਼ੀ ਵੇਦ ਵਿਆਸ ਜੀ ਕੋਲ ਗਏ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਮਹਾਰਿਸ਼ੀ ਨੂੰ ਦੱਸੀਆਂ। ਭੀਮ ਦੀ ਅਜਿਹੀ ਗੱਲ ਸੁਣ ਕੇ ਵੇਦ ਵਿਆਸ ਜੀ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਨਿਰਜਲਾ ਇਕਾਦਸ਼ੀ ਦੇ ਵਰਤ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ। ਮਹਾਰਿਸ਼ੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨਿਰਜਲਾ ਇਕਾਦਸ਼ੀ ਦਾ ਵਰਤ ਸਭ ਤੋਂ ਕਠਿਨ ਵਰਤ ਹੈ। ਪਰ, ਕੇਵਲ ਇੱਕ ਹੀ ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਨਾਲ, ਸਾਰੀਆਂ ਇਕਾਦਸ਼ੀਆਂ ਦਾ ਫਲ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਵੇਦ ਵਿਆਸ ਜੀ ਦੇ ਕਹੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਭੀਮ ਜੀ ਨੇ ਨਿਰਜਲਾ ਇਕਾਦਸ਼ੀ ਦਾ ਵਰਤ ਪੂਰੀ ਸ਼ਰਧਾ ਅਤੇ ਵਫ਼ਾਦਾਰੀ ਨਾਲ ਰੱਖਿਆ। ਇਸ ਵਰਤ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਭੀਮ ਦਾ ਵਰਤ ਸਫਲ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਸੇ ਕਾਰਨ ਨਿਰਜਲਾ ਇਕਾਦਸ਼ੀ ਨੂੰ ਪਾਂਡਵ ਇਕਾਦਸ਼ੀ ਜਾਂ ਭੀਮਸੇਨ ਇਕਾਦਸ਼ੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਨਿਰਜਲਾ ਇਕਾਦਸ਼ੀ ਦਾ ਵਰਤ ਹੈ ਕਠਿਨ
ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮਹਾਰਿਸ਼ੀ ਵੇਦ ਵਿਆਸ ਨੇ ਭੀਮ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਇਸ ਇਕਾਦਸ਼ੀ ਦਾ ਵਰਤ ਬਿਨਾਂ ਪਾਣੀ ਦੇ ਹੀ ਰੱਖਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਔਖਾ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਕ ਤਾਂ ਇਸ ਵਿਚ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਦੀ ਵੀ ਮਨਾਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਇਕਾਦਸ਼ੀ ਦਾ ਵਰਤ ਦ੍ਵਾਦਸ਼ੀ ਦੇ ਦਿਨ ਸੂਰਜ ਚੜ੍ਹਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਦਾ ਸਮਾਂ ਵੀ ਬਹੁਤ ਲੰਮਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਪੂਜਾ ਵਿਧੀ
ਸਵੇਰੇ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੂਰਜ ਦੇਵਤਾ ਨੂੰ ਜਲ ਚੜ੍ਹਾਓ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੀਲੇ ਕੱਪੜੇ ਪਾ ਕੇ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰੋ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੀਲੇ ਫੁੱਲ, ਪੰਚਾਮ੍ਰਿਤ ਅਤੇ ਤੁਲਸੀ ਦਲ ਚੜ੍ਹਾਓ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰੀ ਅਤੇ ਮਾਂ ਲਕਸ਼ਮੀ ਦੇ ਮੰਤਰਾਂ ਦਾ ਜਾਪ ਕਰੋ। ਕਿਸੇ ਗਰੀਬ ਨੂੰ ਪਾਣੀ, ਭੋਜਨ ਜਾਂ ਕੱਪੜੇ ਦਾਨ ਕਰੋ। ਇਹ ਵਰਤ ਬਿਨਾਂ ਪਾਣੀ ਦੇ ਹੀ ਰੱਖਣਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਪਾਣੀ ਦਾ ਸੇਵਨ ਬਿਲਕੁਲ ਵੀ ਨਾ ਕਰੋ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਫਲਾਂ ਦਾ ਖਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਡਿਸਕਲੇਮਰ : ਇੱਥੇ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਿਰਫ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਜਾਣਕਾਰੀ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਇਹ ਦੱਸਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਪੀਟੀਸੀ ਨਿਉਜ਼ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਾਨਤਾ, ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਜਾਂ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਸਬੰਧਤ ਮਾਹਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਲਓ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: Sri Hemkunt Sahib Yatra News: ਸ੍ਰੀ ਹੇਮਕੁੰਟ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਜਾਰੀ; ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਤੇ ਛੋਟੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਇਹ ਅਪੀਲ
- PTC NEWS
