Ambedkar Jayanti 2024: ਅੱਜ ਮਨਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ 'ਭੀਮ ਰਾਓ ਅੰਬੇਡਕਰ ਜਯੰਤੀ', ਜਾਣੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਕੁੱਝ ਅਣਸੁਣੇ ਕਿੱਸੇ
B R Ambedkar Jayanti 2024: ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਭੀਮ ਰਾਓ ਅੰਬੇਡਕਰ ਦਾ ਜਨਮ 14 ਅਪ੍ਰੈਲ 1891 ਨੂੰ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਮਹੂ ਨਾਮਕ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਦਸ ਦਈਏ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ 'ਚ ਦਲਿਤਾਂ ਦੇ ਹੱਕਾਂ ਲਈ ਲੜਾਈ ਲੜੀ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਾਨੂੰਨ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਵਿਗਿਆਨ 'ਚ ਪੜਾਈ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਬਲ 'ਤੇ ਦਲਿਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਲਈ ਲੜੀ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਭਾਰਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ 'ਚ ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਬੇਮਿਸਾਲ ਯੋਗਦਾਨ ਸਨ। ਸੰਵਿਧਾਨ 'ਚ ਦਲਿਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਬਰਾਬਰੀ ਦੀ ਗਰੰਟੀ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 6 ਦਸੰਬਰ 1956 'ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਦਸ ਦਈਏ ਕਿ ਭੀਮ ਰਾਓ ਅੰਬੇਡਕਰ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਕਈ ਦਿਲਚਸਪ ਗਲਾਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਸਮੇਤ ਦੁਨੀਆ ਭਰ 'ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਮਾਜ ਸੁਧਾਰ ਦੇ ਕੰਮਾਂ ਲਈ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਆਦਰਸ਼ ਮਨੁੱਖ ਵਜੋਂ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਅੰਬੇਦਕਰ ਨੂੰ ਅਛੂਤਤਾ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ: ਅੰਬੇਡਕਰ 14 ਭੈਣ-ਭਰਾਵਾਂ 'ਚੋਂ ਇਕੱਲੇ ਸਨ, ਜੋ ਸਕੂਲ ਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ 'ਚ ਸਫਲ ਹੋਏ ਸਨ। ਦਸ ਦਈਏ ਕਿ ਉਹ ਦੂਜੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਬਹੁਤ ਹੁਸ਼ਿਆਰ ਵੀ ਸੀ, ਪਰ ਉਸਦੀ ਯੋਗਤਾ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੂੰ ਸਕੂਲ 'ਚ ਦੂਜੇ ਬੱਚਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ ਬਿਠਾਇਆ ਗਿਆ। ਉਸ ਨੂੰ ਕਲਾਸ ਰੂਮ ਦੇ ਅੰਦਰ ਨਹੀਂ ਬੈਠਣ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਿਆਸ ਲੱਗੀ ਤਾਂ ਉੱਚ ਜਾਤੀ ਦਾ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਉਚਾਈ ਤੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੱਥਾਂ 'ਚ ਪਾਣੀ ਪਾ ਦਿੰਦਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਦੇ ਭਾਂਡਿਆਂ ਨੂੰ ਛੂਹਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਨਹੀਂ ਸੀ।
ਅੰਬੇਡਕਰ ਦਾ ਨਾਮ ਕਿਵੇਂ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ?
ਅੰਬੇਡਕਰ ਦੇ ਪਿਤਾ ਰਾਮਜੀ ਮਾਲੋਜੀ ਸਕਪਾਲ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਭੀਮਾਬਾਈ ਸਨ, ਪਰ ਇੱਕ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਅਧਿਆਪਕ ਮਹਾਦੇਵ ਅੰਬੇਡਕਰ ਦੀ ਸਲਾਹ 'ਤੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਨਾਮ ਤੋਂ ਸਕਪਾਲ ਹਟਾ ਕੇ ਅੰਬੇਡਕਰ ਜੋੜ ਦਿੱਤਾ, ਜੋ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿੰਡ ਅੰਬਾਵੜੇ ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਸੀ।
ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਬ੍ਰਾਹਮਣਾਂ ਸਬੰਧ : ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਭੀਮ ਰਾਓ ਅੰਬੇਡਕਰ ਦੀਆਂ ਦੋ ਪਤਨੀਆਂ ਸਨ। ਦਸ ਦਈਏ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹਿੰਦੂ ਰੀਤੀ ਰਿਵਾਜਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਨੌਂ ਸਾਲ ਦੀ ਬੱਚੀ ਰਮਾਬਾਈ ਨਾਲ ਮੰਗਣੀ ਕਰਵਾਈ ਸੀ । ਫਿਰ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਦੀ ਪਤਨੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਹਿਲੇ ਪੁੱਤਰ ਯਸ਼ਵੰਤ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ। ਅੰਬੇਡਕਰ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਪਰਿਵਾਰ 'ਚ ਦੂਜੀ ਬਚੀ ਸਵਿਤਾ ਅੰਬੇਡਕਰ ਸੀ, ਜੋ ਜਨਮ ਤੋਂ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਸੀ। ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸਦਾ ਨਾਮ ਸ਼ਾਰਦਾ ਕਬੀਰ ਸੀ।
ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਜਾਤੀਵਾਦ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ: ਲੰਡਨ 'ਚ ਪੜ੍ਹਦਿਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਕਾਲਰਸ਼ਿਪ ਖਤਮ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਘਰ ਪਰਤ ਆਏ ਅਤੇ ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਇੱਕ ਕਾਲਜ 'ਚ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਵੈਸੇ ਤਾਂ ਇੱਥੇ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜਾਤੀਵਾਦ ਅਤੇ ਅਸਮਾਨਤਾ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੇ ਦਲਿਤ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੂੰ ਬਰਾਬਰੀ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਦਿਵਾਉਣ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਦਸ ਦਈਏ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਵੱਖਰੇ ਇਲੈਕਟੋਰੇਟ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਵੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਪਰ ਜਦੋਂ ਗਾਂਧੀ ਜੀ ਵਿਰੋਧ 'ਚ ਮਰਨ ਵਰਤ 'ਤੇ ਚਲੇ ਗਏ ਤਾਂ ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਮੰਗ ਵਾਪਸ ਲੈਣੀ ਪਈ।
- PTC NEWS
