Lal Bahadur Shastri Birth Anniversary : ਅੱਜ ਵੀ ਜਦੋਂ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਸਾਦਗੀ, ਸੱਚਾਈ, ਇਮਾਨਦਾਰੀ, ਨਿਮਰਤਾ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਸੱਚੇ ਪੁੱਤਰ ਵਜੋਂ ਸਮਰਪਣ ਦੀ ਸੱਚੀ ਭਾਵਨਾ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਹੀ ਨਾਮ ਬੁੱਲ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਹਨ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਦੂਜੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਲਾਲ ਬਹਾਦਰ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਦਾ।
ਉਹ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਹਨ, ਜੋ ਵਿਵਾਦਾਂ ਤੋਂ ਪਰੇ ਹਨ। ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਜੀ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦੇ ਵਿਰੋਧੀ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ 121ਵੀਂ ਜਨਮ ਵਰ੍ਹੇਗੰਢ ਵੀਰਵਾਰ, ਯਾਨੀ 2 ਅਕਤੂਬਰ, 2025 ਨੂੰ ਹੈ। ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਦੇ ਜਨਮ ਤੋਂ 35 ਸਾਲ ਬਾਅਦ, 2 ਅਕਤੂਬਰ, 1904 ਨੂੰ ਵਾਰਾਣਸੀ ਦੇ ਨੇੜੇ ਮੁਗਲਸਰਾਏ ਵਿੱਚ ਜਨਮੇ, ਦੇਸ਼ ਗਾਂਧੀ ਜਯੰਤੀ ਦੇ ਦਿਨ ਹੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਜੀ ਦੀ ਜਨਮ ਵਰ੍ਹੇਗੰਢ ਮਨਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਲੱਖਣ ਹਸਤੀ ਸਨ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਜੀ
ਦੱਸ ਦਈਏ ਕਿ ਜਿੰਨਾ ਚਿਰ ਲੋਕਤੰਤਰ ਮੌਜੂਦ ਹੈ, ਲਾਲ ਬਹਾਦਰ ਸ਼ਾਸਤਰੀ, ਆਪਣੇ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਕੱਦ, ਕੋਮਲ ਸ਼ਖਸੀਅਤ, ਪਰ ਦ੍ਰਿੜ ਇਰਾਦੇ ਨਾਲ, ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਕੀਮਤੀ ਕੇਸ ਸਟੱਡੀ ਬਣੇ ਰਹਿਣਗੇ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅੱਜ ਵਿਸ਼ਵ ਰਾਜਨੀਤੀ ਅਸ਼ਲੀਲਤਾ ਦੇ ਸਾਰੇ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਨੂੰ ਤੋੜਦੀ ਹੈ, ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਵਰਗੇ ਨਾਇਕ ਦੀ ਯਾਦ ਭਵਿੱਖ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਤ ਉਮੀਦ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਆਪਣੇ ਸੰਖੇਪ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਵੀ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤ 'ਤੇ ਜੋ ਅਮਿੱਟ ਛਾਪ ਛੱਡੀ, ਉਹ ਇੱਕ ਵਿਰਾਸਤ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਜੀ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਜਾਣਦੇ ਹਨ, ਇੱਥੇ ਅਸੀਂ 10 ਦਿਲਚਸਪ ਤੱਥ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਜੋ ਸ਼ਾਇਦ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਲੋਕ ਜਾਣਦੇ ਹਨ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣੋ 10 ਸੰਖੇਪ ਗੱਲ੍ਹਾਂ
- ਸ਼੍ਰੀਵਾਸਤਵ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਜਨਮੇ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਾਮ ਲਾਲ ਬਹਾਦੁਰ ਸ਼੍ਰੀਵਾਸਤਵ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਜਾਤ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਹ ਲੋਕ ਸੇਵਕ ਮੰਡਲ ਦੇ ਜੀਵਨ ਭਰ ਮੈਂਬਰ ਵੀ ਰਹੇ, ਜੋ ਪਛੜੇ ਵਰਗਾਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਜਦੋਂ 1925 ਵਿੱਚ ਵਾਰਾਣਸੀ ਦੇ ਕਾਸ਼ੀ ਵਿਦਿਆਪੀਠ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਡਿਗਰੀ ਵਜੋਂ "ਸ਼ਾਸਤਰੀ" ਦੀ ਉਪਾਧੀ ਦਿੱਤੀ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣਾ ਨਾਮ ਸ਼੍ਰੀਵਾਸਤਵ ਤੋਂ ਬਦਲ ਕੇ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ।
- ਬਹੁਤੇ ਲੋਕ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਦੇ ਰੇਲ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇਣ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਹਨ, ਇੱਕ ਭਿਆਨਕ ਰੇਲ ਹਾਦਸੇ ਦੀ ਨੈਤਿਕ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਲੈਂਦੇ ਹੋਏ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਹੀ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰੀ ਬਣਨ 'ਤੇ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਨਾਲ ਲੜਨ ਲਈ ਪਹਿਲੀ ਕਮੇਟੀ ਬਣਾਈ ਸੀ।
- ਇੱਕ ਵਾਰ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਨੂੰ ਨੌਕਰੀ ਵਿੱਚ ਜਲਦੀ ਤਰੱਕੀ ਮਿਲ ਗਈ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਤੁਰੰਤ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਰੋਕਣ ਦਾ ਹੁਕਮ ਜਾਰੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
- ਲਾਲ ਬਹਾਦੁਰ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਆਮ ਪਰਿਵਾਰ ਤੋਂ ਸਨ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਲਈ ਸਿਰ 'ਤੇ ਕੱਪੜਾ ਅਤੇ ਕਿਤਾਬ ਲੈ ਕੇ ਗੰਗਾ ਪਾਰ ਕਰਨ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਜਾਣਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਹ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਆਦਮੀ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਅਤੇ ਇਕਲੌਤੀ ਕਾਰ (ਇੱਕ ਫਿਏਟ) ਖਰੀਦੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਪੈਸੇ ਦੀ ਘਾਟ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸਦੇ ਲਈ 5,000 ਰੁਪਏ ਦਾ ਕਰਜ਼ਾ ਲਿਆ। ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰੂਸ ਦੇ ਤਾਸ਼ਕੰਦ ਵਿੱਚ ਸ਼ੱਕੀ ਹਾਲਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ, ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਕਰਜ਼ਾ ਵਾਪਸ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਇਹੀ ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਲਈ ਛੱਡ ਗਏ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਤਨੀ, ਲਲਿਤਾ ਸ਼ਾਸਤਰੀ, ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪੈਨਸ਼ਨ ਵਿੱਚੋਂ ਕਰਜ਼ਾ ਚੁਕਾ ਦਿੱਤਾ।
- ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹੋਏ, ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਰਕਾਰੀ ਕਾਰ ਕਿਸੇ ਕੰਮ ਲਈ ਵਰਤੀ ਸੀ। ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਝਟਕਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਾਰ ਸਰਕਾਰੀ ਕੰਮਾਂ ਲਈ ਦਿੱਤੀ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਕਿਸੇ ਮੈਂਬਰ ਲਈ ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਗਲਤ ਸੀ। ਬੱਚੇ ਬੱਚੇ ਹੀ ਸਨ, ਤਾਂ ਉਹ ਕੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਸੀ? ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਮਨ ਦੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਮਿਲੀ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਾਰ ਦਾ ਸਾਰਾ ਕਿਰਾਇਆ ਸਰਕਾਰੀ ਦਰ 'ਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਖਜ਼ਾਨੇ ਵਿੱਚ ਜਮ੍ਹਾ ਕਰਵਾ ਦਿੱਤਾ।
- ਜਦੋਂ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਜੀ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਪੁਲਿਸ ਅਤੇ ਆਵਾਜਾਈ ਕੰਟਰੋਲ ਮੰਤਰੀ ਸਨ, ਤਾਂ ਉਹ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀਆਂ 'ਤੇ ਡੰਡਿਆਂ ਦੀ ਬਜਾਏ ਪਾਣੀ ਦੀਆਂ ਤੋਪਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪਹਿਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਸੀ। ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਮਹਿਲਾ ਕੰਡਕਟਰ ਦੀ ਨਿਯੁਕਤੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।
- ਲਾਲ ਬਹਾਦੁਰ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਰਨ ਉਪਰੰਤ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਨਾਗਰਿਕ ਸਨਮਾਨ, ਭਾਰਤ ਰਤਨ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
- ਇੱਕ ਵਾਰ, ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ, ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਜੀ ਦਾ ਇੱਕ ਰਾਜ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕਰਨ ਦਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਸੀ। ਸਭ ਕੁਝ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਈ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਰੱਦ ਹੋ ਗਈ। ਸਬੰਧਤ ਰਾਜ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ ਕਿ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਜੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਾਜ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕਰਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਜੀ ਨੂੰ ਫ਼ੋਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੱਸਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਪਹਿਲੇ ਦਰਜੇ ਦੇ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਜੀ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ, "ਮੇਰੇ ਵਰਗੇ ਤੀਜੇ ਦਰਜੇ ਦੇ ਵਿਅਕਤੀ ਲਈ ਪਹਿਲੇ ਦਰਜੇ ਦੇ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਦੀ ਕੀ ਲੋੜ ਹੈ?"
- ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਜਨਤਕ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ, ਸਗੋਂ ਨਿੱਜੀ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਵੀ, ਲਾਲ ਬਹਾਦੁਰ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਨੇ ਉੱਚਤਮ ਮਿਆਰਾਂ ਅਤੇ ਉੱਚ ਆਦਰਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਮੂਰਤੀਮਾਨ ਕੀਤਾ। ਦਾਜ ਪ੍ਰਥਾ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਇਹ ਅਜੇ ਵੀ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗੰਦਗੀ ਵਾਂਗ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਜੀ ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਸਦੇ ਕੱਟੜ ਵਿਰੋਧੀ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਹੁਰਿਆਂ ਤੋਂ ਕੋਈ ਵੀ ਦਾਜ ਲੈਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਆਪਣੇ ਸਹੁਰੇ ਦੇ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਬੇਨਤੀਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਉਹ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਖਾਦੀ ਦੀ ਧੋਤੀ ਲਈ ਸਹਿਮਤ ਹੋਏ।
- ਲਾਲ ਬਹਾਦਰ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਕਾਰਜਕਾਲ ਸਿਰਫ਼ 19 ਮਹੀਨੇ ਹੀ ਰਿਹਾ। ਇੰਨੇ ਘੱਟ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਵੀ, 11 ਜਨਵਰੀ, 1966 ਨੂੰ ਤਾਸ਼ਕੰਦ ਵਿੱਚ ਸ਼ੱਕੀ ਹਾਲਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਤਰੱਕੀ 'ਤੇ ਜੋ ਅਮਿੱਟ ਛਾਪ ਛੱਡੀ, ਉਹ ਬੇਮਿਸਾਲ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : Dussehra Celebration In Sri Lanka : ਦੇਸ਼-ਦੁਨਿਆ ’ਚ ਦੁਸਹਿਰੇ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ ਦੀ ਧੂਮ ; ਜਾਣੋ ਰਾਵਣ ਦੇ ਆਪਣੇ ’ਚ 'ਘਰ' ਕਿਵੇਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਦੁਸਹਿਰਾ
- PTC NEWS
