Mansa Devi Mandir : ਹਰਿਦੁਆਰ ਦੇ ਮਨਸਾ ਦੇਵੀ ਮੰਦਰ ਦੀ ਕੀ ਹੈ ਮਾਨਤਾ ਅਤੇ ਮਹੱਤਵ ? ਜਾਣੋ
Mansa Devi Mandir : ਐਤਵਾਰ ਸਵੇਰੇ ਹਰਿਦੁਆਰ ਦੇ ਮਨਸਾ ਦੇਵੀ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਭਗਦੜ ਮਚ ਗਈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 6 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਚਲੀ ਗਈ ਅਤੇ ਕਈ ਗੰਭੀਰ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ। ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਹਾਦਸਾ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਭੀੜ ਇਕੱਠੀ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ। ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੇ ਤੁਰੰਤ ਰਾਹਤ ਕਾਰਜ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਅਤੇ ਜ਼ਖਮੀਆਂ ਨੂੰ ਹਸਪਤਾਲ ਪਹੁੰਚਾਇਆ। ਜਾਣੋ ਮਨਸਾ ਦੇਵੀ ਮੰਦਰ ਦੀ ਕੀ ਮਾਨਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਮੰਦਰ ਦੀ ਕੀ ਮਹੱਤਤਾ ਹੈ।
ਮਨਸਾ ਦੇਵੀ ਮੰਦਰ ਦਾ ਮਹੱਤਵ
ਹਰਿਦੁਆਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਮਨਸਾ ਦੇਵੀ ਮੰਦਰ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਅਤੇ ਪਵਿੱਤਰ ਤੀਰਥ ਸਥਾਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਇਹ ਮੰਦਰ ਹਿਮਾਲਿਆ ਦੀ ਸ਼ਿਵਾਲਿਕ ਪਹਾੜੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦੇ ਬਿਲਵ ਪਹਾੜ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ ਅਤੇ ਹਰਿਦੁਆਰ ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 3 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਹੈ। ਇਹ ਮੰਦਰ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹੱਤਵ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ 51 ਸ਼ਕਤੀਪੀਠਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਮਨਸਾ ਦੇਵੀ ਮੰਦਰ ਦਾ ਧਾਰਮਿਕ ਅਤੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਮਹੱਤਵ ਬਹੁਤ ਗਹਿਰਾ ਹੈ। ਇਹ ਮੰਦਰ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੀਆਂ ਇੱਛਾਵਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਦੇਵੀ ਵਜੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਨਾਮ 'ਮਨਸਾ' ਸ਼ਬਦ ਤੋਂ ਆਇਆ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ 'ਮਨ ਦੀ ਇੱਛਾ'। ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੋਈ ਵੀ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਜੋ ਸੱਚੇ ਦਿਲ ਨਾਲ ਇਸ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮਾਂ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਇੱਛਾ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਮਾਤਾ ਮਨਸਾ ਦੇਵੀ ਉਸਦੀ ਇੱਛਾ ਪੂਰੀ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਮਾਤਾ ਮਨਸਾ ਦੇਵੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ
ਹਰਿਦੁਆਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਮਨਸਾ ਦੇਵੀ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਮਾਤਾ ਮਨਸਾ ਦੇਵੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਮਾਂ ਦੁਰਗਾ ਦਾ ਰੂਪ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪੌਰਾਣਿਕ ਮਾਨਤਾਵਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਮਨਸਾ ਦੇਵੀ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਪਾਰਵਤੀ ਦੀ ਪੁੱਤਰੀ ਹੈ, ਜੋ ਸ਼ਿਵ ਦੇ ਮਨ (ਮਸਤਕ) ਤੋਂ ਉਤਪੰਨ ਹੋਈ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਉਸਨੂੰ 'ਮਨਸਾ' ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਮੰਦਰ ਇੱਕ ਪਹਾੜੀ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਥੇ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਰੋਪਵੇਅ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਵੀ ਉਪਲਬਧ ਹੈ। ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੋ ਵੀ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਇੱਥੇ ਸੱਚੇ ਦਿਲ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਇੱਛਾ ਮੰਗਦਾ ਹੈ, ਉਸਦੀ ਇੱਛਾ ਜ਼ਰੂਰ ਪੂਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਮੰਦਰ ਦਾ ਧਾਰਮਿਕ ਅਤੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਮਹੱਤਵ ਬਹੁਤ ਉੱਚਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤੀਰਥ ਸਥਾਨ ਹੈ।
ਸ਼ਕਤੀਪੀਠ ਵਜੋਂ ਮਨਸਾ ਦੇਵੀ ਮੰਦਰ ਦਾ ਮਹੱਤਵ
ਮਨਸਾ ਦੇਵੀ ਮੰਦਰ ਨੂੰ 51 ਸ਼ਕਤੀਪੀਠਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਿਥਿਹਾਸ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਉਹ ਸਥਾਨ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਸਮੁੰਦਰ ਮੰਥਨ ਦੌਰਾਨ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਬੂੰਦਾਂ ਡਿੱਗੀਆਂ ਸਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੁਝ ਮਾਨਤਾਵਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਮੰਦਰ ਉਸ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਮਾਤਾ ਸਤੀ ਦੇ ਸਿਰ ਦਾ ਅਗਲਾ ਭਾਗ ਡਿੱਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਇਸਨੂੰ ਸ਼ਕਤੀਪੀਠ ਦਾ ਦਰਜਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ।
ਇਸ ਮੰਦਰ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਖਾਸ ਪਰੰਪਰਾ ਹੈ - ਇੱਕ ਦਰੱਖਤ 'ਤੇ ਧਾਗਾ ਬੰਨ੍ਹਣਾ। ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਮੰਦਰ ਦੇ ਪਰਿਸਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਵਿੱਤਰ ਦਰੱਖਤ 'ਤੇ ਧਾਗਾ (ਮੌਲੀ) ਬੰਨ੍ਹਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਇੱਛਾਵਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇੱਛਾ ਪੂਰੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਮੰਦਰ ਵਾਪਸ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਧਾਗਾ ਖੋਲ੍ਹਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਦੇਵੀ ਪ੍ਰਤੀ ਆਪਣਾ ਧੰਨਵਾਦ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਪਰੰਪਰਾ ਦੇਵੀ ਪ੍ਰਤੀ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੀ ਡੂੰਘੀ ਆਸਥਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ।
- PTC NEWS
