ਈਰਾਨ-ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿਚਾਲੇ ਜੰਗ ਦਾ ਆਗਾਜ਼, ਇਹ ਬਣਿਆ ਜੰਗ ਦਾ ਕਾਰਨ
ਕਾਬੁਲ: ਤਾਲਿਬਾਨ ਅਤੇ ਈਰਾਨ ਵਿਚਾਲੇ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਟਕਰਾਅ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦੋਵੇਂ ਧਿਰਾਂ ਇੱਕ ਦੂਜੇ 'ਤੇ ਬੰਬਾਂ, ਤੋਪਾਂ ਅਤੇ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਨਾਲ ਹਮਲੇ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਲੜਾਈ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਨਿਮਰੋਜ਼ ਸੂਬੇ ਦੀ ਸਸੋਲੀ ਸਰਹੱਦੀ ਚੌਕੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਲੜਾਕੇ ਇੱਕ ਦੂਜੇ 'ਤੇ ਹਮਲੇ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
Taliban released this video from today’s attack showing that they reached close to an Iranian base in the border area. pic.twitter.com/IFvFq7Trn8 — Tajuden Soroush (@TajudenSoroush) May 27, 2023
ਜੰਗ ਦਾ ਕਾਰਨ 'ਪਾਣੀ'
ਇਸ ਵਿਵਾਦ ਦਾ ਕਾਰਨ ਹੇਲਮੰਡ ਨਦੀ ਦਾ ਪਾਣੀ ਦੱਸਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਈਰਾਨ ਨੇ ਚਿਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਤਾਲਿਬਾਨੀ ਲੜਾਕੇ ਪਿੱਛੇ ਨਹੀਂ ਹਟਦੇ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਵਹਾਅ ਨਹੀਂ ਵਧਦਾ ਤਾਂ ਉਹ ਭਾਰੀ ਤਾਕਤ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੇਗਾ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀ ਜ਼ਮੀਨ ਤੋਂ ਇਕ ਇੰਚ ਵੀ ਪਿੱਛੇ ਹਟਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ ਤਾਲਿਬਾਨ ਆਗੂ ਈਰਾਨ ਦਾ ਮਜ਼ਾਕ ਉਡਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਪਾਣੀ ਦੇ ਵਹਾਅ ਵਿਚ ਰੁਕਾਵਟ ਨੇ ਈਰਾਨ ਦੇ ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਸੂਬੇ ਸਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਵਿਚ ਸੈਂਕੜੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤੀ ਹੈ।
???????????? Iran - Taliban ???????? ????
Taliban moving troops & heavy weapons to Iran border - reports of rapidly escalating conflict.
Can someone let me know who the good guys are here so I can update my social media profile frames & flags accordingly please? pic.twitter.com/LI9aYIuylo — Concerned Citizen (@cotupacs) May 28, 2023
ਇਰਾਨ ਦਾ ਮਜ਼ਾਕ ਉਡਾ ਰਿਹਾ ਤਾਲਿਬਾਨ
ਈਰਾਨ-ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿਵਾਦ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਤਾਲਿਬਾਨ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦਾ ਵੀਡੀਓ ਵੀ ਵਾਇਰਲ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਵੀਡੀਓ ਵਿੱਚ ਇਹ ਤਾਲਿਬਾਨੀ ਅਧਿਕਾਰੀ ਪਾਣੀ ਦੇ ਸਰੋਤ ਦੇ ਕੋਲ ਇੱਕ ਬਾਲਟੀ ਫੜੀ ਖੜ੍ਹਾ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਹ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਈਰਾਨ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਦੇਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ। ਉਸ ਨੇ ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੂੰ ਧਮਕੀ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਈਰਾਨੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਇਬਰਾਹਿਮ ਰਾਇਸੀ ਦਾ ਵੀ ਮਜ਼ਾਕ ਉਡਾਇਆ। ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਵੀ ਵਾਇਰਲ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।
Taliban makes fun of Iran
With the warning to the President of Iran 'Raisi', taliban general Mobeen fills the yellow barrel with water and says sarcastically: "Mr. Raisi, take this water barrel and don't attack."
The yellow barrels are a symbol of the Taliban's Suicide Attacks. pic.twitter.com/NDpW9VaZcT — The Vulture Eyes (@TheVultureEyes) May 29, 2023
ਈਰਾਨ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਕੀ ਕਿਹਾ?
ਈਰਾਨ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਨੂੰ ਤਾਲਿਬਾਨ 'ਤੇ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਸਾਧਦੇ ਹੋਏ ਹਿਰਮੰਦ ਨਦੀ (ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿਚ ਹੇਲਮੰਡ) ਵਿਚ ਲੋੜੀਂਦੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਘਾਟ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਈਰਾਨ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਨਹੀਂ ਰੋਕੀ ਹੈ।
???????? Iran's President Raisi: I warn the Taliban rulers of Afghanistan to give the Iran's share of Helmand River's water immediately.
An estimated 97% of Iran faces some level of drought. pic.twitter.com/4tAgYtgB8s — Daily Turkic (@DailyTurkic) May 19, 2023
ਈਰਾਨ ਨੇ 1973 ਦੇ ਸਮਝੌਤੇ ਦੀ ਦਿਵਾਈ ਯਾਦ
ਈਰਾਨ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਮੁੱਦੇ 'ਤੇ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦਾ ਬਿਆਨ ਵਿਰੋਧਾਭਾਸ ਅਤੇ ਗਲਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਊਰਜਾ ਮੰਤਰੀ ਅਲੀ-ਅਕਬਰ ਮੇਹਰਾਬੀਅਨ ਨੇ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਦਰਿਆ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਨਿਯਮਤ ਕਰਨ ਲਈ ਮਾਰਚ 1973 ਦੀ ਅਫਗਾਨ-ਇਰਾਨੀ ਜਲ ਸੰਧੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਈਰਾਨ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਪੈਰਵੀ ਕਰਨ ਲਈ ਦ੍ਰਿੜ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦਾ ਇਹ ਦਾਅਵਾ ਕਿ ਕਾਜਾਕੀ ਡੈਮ ਤੋਂ ਈਰਾਨ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ਵੱਲ ਵਹਿਣ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦਾ ਪਾਣੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਤਜ਼ਰਬੇ ਦੇ ਉਲਟ ਹੈ।
According to Haal Vsh report, there are other videos of the conflict between the Taliban and the Islamic Republic of Iran, which has spread to rural areas.
Local sources on both sides of the border report the deaths and injuries of civilians during these clashes.@Haalvsh… pic.twitter.com/O0bXLjxSee — Haalvsh_english (@HaalvshEnglish) May 27, 2023
ਈਰਾਨੀ ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਆਉਣ ਦੇ ਰਿਹਾ ਤਾਲਿਬਾਨ
ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਹੁਸੈਨ ਅਮੀਰ-ਅਬਦੁੱਲਾਯਾਨ ਨੇ ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਟਵੀਟ ਵਿੱਚ ਅਫਗਾਨ ਸਰਕਾਰ 'ਤੇ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ ਕਿ ਉਸ ਦੀਆਂ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਬੇਨਤੀਆਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਈਰਾਨੀ ਮਾਹਰਾਂ ਨੂੰ ਮਾਮਲੇ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਪਾਣੀ ਦੀ ਕਮੀ ਦਾ ਸਬੂਤ ਤਕਨੀਕੀ ਅਤੇ ਅਸਲ ਦੌਰਿਆਂ ਤੋਂ ਹੀ ਮਿਲ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੇ ਸਿਆਸੀ ਬਿਆਨਾਂ ਤੋਂ ਨਹੀਂ।
ਈਰਾਨ ਦੇ ਏਅਰੋਸਪੇਸ ਆਰਗੇਨਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ ਦੇ ਬੁਲਾਰੇ ਹੁਸੈਨ ਦਲੇਰੀਅਨ ਨੇ ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਇਕ ਟਵੀਟ 'ਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਈਰਾਨ ਦੇ ਖਯਾਮ ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਤੋਂ ਆਈਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਫਗਾਨ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕੁਝ ਖੇਤਰਾਂ 'ਚ ਨਦੀ ਨੂੰ ਮੋੜ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਈ ਡੈਮ ਬਣਾਏ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਈਰਾਨ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਤੋਂ ਰੋਕਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
Taliban members are enjoying their battle with Iran, may be they are feeling boredom because of the boring decisions to be peaceful from their leadership‼️ pic.twitter.com/VSQAAJnx0L — Aqssss (@AqssssFajr) May 28, 2023
ਰੇਗਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਗਿਆ ਈਰਾਨ ਦਾ ਕੁਦਰਤੀ ਭੰਡਾਰ
ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਪਾਣੀ ਦੇ ਵਹਾਅ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਦੇ ਕਾਰਨ ਸਿਸਤਾਨ ਦੇ ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕੁਦਰਤ ਰਿਜ਼ਰਵ ਇੱਕ ਮਾਰੂਥਲ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਨੂੰ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਲਈ ਪਾਣੀ ਸਟੋਰ ਕਰਨ ਜਾਂ ਬਿਜਲੀ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਡੈਮਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।
ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਅਜੇ ਵੀ ਈਰਾਨ ਸਮੇਤ ਹੋਰ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਬਿਜਲੀ ਦਰਾਮਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਈਰਾਨ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣਵਾਦੀ ਦਲੀਲ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਹੇਲਮੰਡ ਨਦੀ 'ਤੇ ਡੈਮ ਬਣਾਉਣ ਨਾਲ ਈਰਾਨ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਿਸਤਾਨ-ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹੋਰ ਡੂੰਘੀਆਂ ਹੋ ਜਾਣਗੀਆਂ ਜਿੱਥੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਸਰੋਤਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਹੈ।
1990 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਅਖੀਰ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੋਈ ਵਰਖਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਹੇਲਮੰਡ ਬੇਸਿਨ ਵਿੱਚ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਸੋਕਾ ਪਿਆ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਇਰਾਨ ਦੋਵਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਨੇ ਗੰਭੀਰ ਵਾਤਾਵਰਣਕ, ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਏ ਹਨ।
- With inputs from agencies
