ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦਾ ਉਹ ਬਹਾਦਰ ਅਫ਼ਸਰ ਜਿਸ ਦੇ ਅੱਗੇ ਫਿੱਕੀ ਸੀ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਤਾਕਤ; ਇੰਦਰਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਮੰਨਣਾ ਪੈਂਦਾ ਸੀ ਉਸਦਾ ਹੁਕਮ
ਪੀਟੀਸੀ ਵੈੱਬ ਡੈਸਕ: ਸਾਲ 1942 ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਬਰਮਾ ਦੇ ਮੋਰਚੇ 'ਤੇ ਇੱਕ ਜਾਪਾਨੀ ਸਿਪਾਹੀ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸੈਨਿਕ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਮਸ਼ੀਨ ਗਨ ਨਾਲ ਸੱਤ ਵਾਰ ਗੋਲੀ ਮਾਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਗੋਲੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਜਵਾਨ ਦੀਆਂ ਅੰਤੜੀਆਂ, ਲੀਵਰ ਅਤੇ ਗੁਰਦਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜਾ ਵੜੀਆਂ। ਨੌਜਵਾਨ ਉੱਥੇ ਹੀ ਡਿੱਗ ਪਿਆ। ਉਸਨੂੰ ਮਰਿਆ ਸਮਝਿਆ ਗਿਆ ਪਰ ਉਸਦੇ ਸਾਹਾਂ ਨੇ ਉਸਦਾ ਸਾਥ ਨਹੀਂ ਛੱਡਿਆ। ਉਹ ਜਵਾਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੰਭੀਰ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਕਮਾਂਡਰ ਮੇਜਰ ਜਨਰਲ ਕੋਵਨ ਨੇ ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਆਪਣਾ ਫੌਜੀ ਕਰਾਸ ਲਾਹ ਕੇ ਉਸਦੀ ਛਾਤੀ ਨਾਲ ਲਗਾ ਦਿੱਤਾ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਫੌਜੀ ਕਰਾਸ ਉਸ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਸੀ।
ਸਾਰੇ ਡਾਕਟਰਾਂ ਨੇ ਇਲਾਜ ਤੋਂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਇਨਕਾਰ
ਉਹ ਜਵਾਨ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਇਆ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਉਸੇ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਛੱਡ ਕੇ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਉਸ ਨੂੰ ਨਾਲ ਲੈ ਕੇ ਜਾਣ ਨਾਲ ਬਟਾਲੀਅਨ ਦੀ ਪਿੱਛੇ ਹਟਣ ਦੀ ਰਫ਼ਤਾਰ ਮੱਠੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ। ਪਰ ਇਹ ਗੱਲ ਉਸ ਜਵਾਨ ਦੇ ਸੇਵਾਦਾਰ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਹ ਨੌਜਵਾਨ ਨੂੰ ਮੋਢੇ 'ਤੇ ਚੁੱਕ ਕੇ ਉਸ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਤੁਰ ਪਿਆ। ਉਸ ਨੌਜਵਾਨ ਦੀ ਹਾਲਤ ਦੇਖ ਕੇ ਸਾਰੇ ਡਾਕਟਰਾਂ ਨੇ ਹੱਥ ਖੜ੍ਹੇ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਸ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰਨਾ ਸਮੇਂ ਦੀ ਬਰਬਾਦੀ ਸੀ।
ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਜਿਸ ਸੇਵਾਦਾਰ ਨੇ ਜਵਾਨ ਦੀ ਜ਼ਖਮੀ ਲਾਸ਼ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਥਾਂ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਸੀ, ਨੇ ਆਪਣੀ ਰਾਈਫਲ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਡਾਕਟਰ ਨੂੰ ਕਿਹਾ, ''ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਅਫਸਰ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮੋਢਿਆਂ 'ਤੇ ਚੁੱਕ ਕੇ ਜਾਪਾਨੀਆਂ ਨਾਲ ਲੜ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਅਸੀਂ ਨਹੀਂ ਚਾਹਾਂਗੇ ਕਿ ਉਹ ਸਾਡੇ ਸਾਹਮਣੇ ਮਰੇ ਕਿਉਂਕਿ ਤੁਸੀਂ ਉਸ ਦਾ ਇਲਾਜ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ, ਤੁਸੀਂ ਉਸ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰੋ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਗੋਲੀ ਮਾਰ ਦਿਆਂਗਾ।"
ਡਾਕਟਰ ਦਾ ਮਨ ਅਜੇ ਵੀ ਸਹਿਮਤ ਨਹੀਂ ਸੀ ਹੋ ਰਿਹਾ, ਪਰ ਇੱਕ ਜਨੂੰਨੀ ਵਿਅਕਤੀ ਉਸ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਖੜ੍ਹਾ ਰਾਈਫਲ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਇਹ ਸਭ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਡਾਕਟਰ ਨੂੰ ਕੋਈ ਉਮੀਦ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿ ਨੌਜਵਾਨ ਬਚ ਸਕੇਗਾ ਪਰ ਨੌਜਵਾਨ ਦੀ ਮੌਤ ਅਜੇ ਬਾਕੀ ਸੀ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਚਮਤਕਾਰੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਬਚ ਗਿਆ। ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਸਥਿਤੀ ਥੋੜੀ ਆਮ ਹੋਈ, ਉਸ ਜਵਾਨ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਮਾਂਡਲੇ, ਫਿਰ ਰੰਗੂਨ ਅਤੇ ਫਿਰ ਵਾਪਸ ਭਾਰਤ ਲਿਜਾਇਆ ਗਿਆ।
ਉਹ ਫੌਜੀ ਨੌਜਵਾਨ ਹੋਰ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਸੈਮ ਮਾਨੇਕਸ਼ਾ ਸੀ
ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਕਰਨਲ ਸੈਮ ਮਾਨੇਕਸ਼ਾ ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਨੌਜਵਾਨ ਸਨ ਜੋ ਸੱਤ ਗੋਲੀਆਂ ਲੱਗਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਜਿਉਂਦੇ ਰਹੇ। ਉਹੀ ਸੈਮ ਮਾਨੇਕਸ਼ਾ ਜਿਸ ਨੂੰ 1971 ਦੀ ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿ ਜੰਗ ਦਾ ਹੀਰੋ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਸੇਵਾਦਾਰ ਜਿਸਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਬਚਾਅ ਕਿ ਲਿਆਉਂਦਾ, ਉਸ ਦਾ ਨਾਂ ਸੂਬੇਦਾਰ ਸ਼ੇਰ ਸਿੰਘ ਸੀ। ਜੇਕਰ ਸ਼ੇਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਉਸ ਦਿਨ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਕਰਨਲ ਸੈਮ ਮਾਨੇਕਸ਼ਾ ਪ੍ਰਤੀ ਆਪਣੀ ਹਿੰਮਤ ਅਤੇ ਸਮਰਪਣ ਨਾ ਦਿਖਾਇਆ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਸ਼ਾਇਦ ਸਾਨੂੰ ਅਜਿਹਾ ਫੌਜੀ ਅਫਸਰ ਨਾ ਮਿਲਿਆ ਹੁੰਦਾ ਜਿਸ ਨੇ ਦੁਸ਼ਮਣਾਂ ਜਾਂ ਹਾਕਮਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਸਹੀ ਗੱਲ ਕਹਿਣ ਵਿਚ ਥੋੜ੍ਹੀ ਵੀ ਝਿਜਕ ਮਹਿਸੂਸ ਨਾ ਕੀਤੀ ਹੋਵੇ।
ਪੰਜ ਯੁੱਧਾਂ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਨ ਵਾਲੇ ਸੈਮ ਬਹਾਦਰ ਨੇ ਫੌਜੀਆਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ....
3 ਅਪ੍ਰੈਲ 1914 ਨੂੰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ, ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਜਨਮੇ ਸੈਮ ਮਾਨੇਕਸ਼ਾ ਦਾ ਪੂਰਾ ਨਾਂ ਸੈਮ ਹਾਰਮੁਸਜੀ ਫਰੇਮਜੀ ਜਮਸ਼ੇਦਜੀ ਮਾਨੇਕਸ਼ਾ ਸੀ। ਪਰ ਸ਼ਾਇਦ ਹੀ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪੂਰਾ ਨਾਮ ਯਾਦ ਹੋਵੇ। ਭਾਵੇਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਅਧਿਕਾਰੀ ਹੋਣ ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰ, ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਰਪ੍ਰਸਤ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੈਮ ਜਾਂ ਸੈਮ ਬਹਾਦਰ ਕਹਿ ਕੇ ਬੁਲਾਉਂਦੇ ਸਨ। ਸੈਮ ਮਾਨੇਕਸ਼ਾ ਨੇ ਲਗਭਗ ਚਾਰ ਦਹਾਕੇ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਏ ਅਤੇ ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਪੰਜ ਯੁੱਧਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਇੰਡੀਅਨ ਆਰਮੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਿਪਾਹੀ ਵਜੋਂ ਆਪਣਾ ਕੈਰੀਅਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਵਿਚ ਵੀ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 1971 ਦੀ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਸੀ। ਇਸ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦੀ ਜਿੱਤ ਦਾ ਬਲੂਪ੍ਰਿੰਟ ਖੁਦ ਮਾਨੇਕਸ਼ਾ ਨੇ ਹੀ ਉਲੀਕਿਆ ਸੀ।
ਸਾਲ 1962 ਵਿਚ ਚੀਨ ਨਾਲ ਜੰਗ ਹਾਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੈਮ ਨੂੰ ਬੀ.ਜੀ. ਕੌਲ ਦੀ ਥਾਂ 'ਤੇ ਚੌਥੀ ਕੋਰ ਦੀ ਕਮਾਂਡ ਸੌਂਪੀ ਗਈ। ਅਹੁਦਾ ਸੰਭਾਲਦੇ ਹੀ ਸੈਮ ਨੇ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਤਾਇਨਾਤ ਸੈਨਿਕਾਂ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ, ''ਅੱਜ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਵੀ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਪਿੱਛੇ ਨਹੀਂ ਹਟੇਗਾ, ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਲਿਖਤੀ ਹੁਕਮ ਨਹੀਂ ਮਿਲ ਜਾਂਦੇ। ਧਿਆਨ ਰਹੇ ਕਿ ਇਹ ਹੁਕਮ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। "
ਜਦੋਂ ਇਹ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਜਾਂ ਫੌਜੀ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਅਤੇ ਨੌਕਰਸ਼ਾਹੀ ਵਿਚਕਾਰ ਸਬੰਧਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਸੈਮ ਗੈਰ ਸਮਝੌਤਾਵਾਦੀ ਸਨ। ਸੈਮ ਨੇ ਆਪਣੀ ਯੂਨਿਟ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਨਾਲ ਕਦੇ ਵੀ ਸਮਝੌਤਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਸਾਹਮਣੇ ਕੋਈ ਵੱਡਾ ਅਫ਼ਸਰ ਬੈਠਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਵੀ ਉਹ ਆਪਣੇ ਮਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕਹਿਣ ਤੋਂ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਡਰਦੇ ਸਨ। ਇੱਕ ਵਾਰ ਫੌਜ ਦੇ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ ਵਿੱਚ ਮੀਟਿੰਗ ਚੱਲ ਰਹੀ ਸੀ।
ਉੱਥੇ ਰੱਖਿਆ ਸਕੱਤਰ ਹਰੀਸ਼ ਸਰੀਨ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਸਨ। ਉਸ ਨੇ ਉੱਥੇ ਬੈਠੇ ਇੱਕ ਕਰਨਲ ਨੂੰ ਕਿਹਾ, ‘ਤੁਸੀਂ ਉੱਥੇ, ਖਿੜਕੀ ਖੋਲ੍ਹੋ।’ ਉਹ ਕਰਨਲ ਉੱਠਣ ਲੱਗਾ। ਉਦੋਂ ਹੀ ਸੈਮ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਇਆ। ਉਹ ਰੱਖਿਆ ਸਕੱਤਰ ਵੱਲ ਮੁੜਿਆ ਅਤੇ ਕਿਹਾ, ਸਰ, ਹੁਣ ਤੋਂ ਤੁਸੀਂ ਮੇਰੇ ਕਿਸੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨਾਲ ਇਸ ਸੁਰ ਵਿੱਚ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਕਰੋਗੇ। ਇਹ ਅਧਿਕਾਰੀ ਕਰਨਲ ਹੈ।” ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਆਈ.ਸੀ.ਐਸ ਅਧਿਕਾਰੀ ਹਰੀਸ਼ ਸਰੀਨ ਨੂੰ ਕਰਨਲ ਤੋਂ ਮੁਆਫੀ ਮੰਗਣੀ ਪਈ ਸੀ।
ਜਦੋਂ ਸੈਮ ਬਹਾਦਰ ਨੇ ਪੀ.ਐਮ ਇੰਦਰ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਗੱਲ ਵਿੱਚ ਹੀ ਕੱਟ ਦਿੱਤੀ
ਸੈਮ ਕਦੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਤੋਂ ਪਿੱਛੇ ਨਹੀਂ ਹਟੇ, ਭਾਵੇਂ ਕੋਈ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਸੀ। ਇਹ 1971 ਦੀ ਜੰਗ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ। ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਮਾਰਚ ਵਿੱਚ ਹੀ ਪੂਰਬੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰੇ ਪਰ ਸੈਮ ਨੇ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਸਾਫ਼ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਣਦਾ ਸੀ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਅਜੇ ਹਮਲੇ ਲਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਵੀ ਨਾਰਾਜ਼ ਹੋ ਗਈ। ਮਾਨੇਕਸ਼ਾ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਜੰਗ ਜਿੱਤਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਜਾਂ ਨਹੀਂ।
ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਹਾਂ।" ਇਸ 'ਤੇ ਮਾਨੇਕਸ਼ਾ ਨੇ ਕਿਹਾ, ਮੈਨੂੰ ਛੇ ਮਹੀਨੇ ਦਾ ਸਮਾਂ ਦਿਓ। ਮੈਂ ਗਾਰੰਟੀ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਜਿੱਤ ਤੁਹਾਡੀ ਹੋਵੇਗੀ।" ਮੰਗੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਦੋਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਸੈਮ ਮਾਨੇਕਸ਼ਾ ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ ਕਿ ਕੀ ਜੰਗ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਮੁਕੰਮਲ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ? ਇਸ 'ਤੇ ਮਾਣਕਸ਼ਾ ਨੇ ਗਰਮਜੋਸ਼ੀ ਨਾਲ ਕਿਹਾ, 'ਮੈਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਤਿਆਰ ਹਾਂ ਸਵੀਟੀ'। ਉਸ ਸਮੇਂ ਜਦੋਂ ਲੋਕ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਤੋਂ ਡਰਦੇ ਸਨ ਤਾਂ ਸੈਮ ਇੰਦਰਾ ਨੂੰ ਬੜੀ ਬੇਬਾਕੀ ਨਾਲ ਜਵਾਬ ਦਿੰਦੇ ਸਨ।
ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਜੰਗੀ ਕੈਦੀਆਂ ਨੇ ਵੀ ਕੀਤੀ ਸੀ ਤਾਰੀਫ਼
ਸੈਮ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਾਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਇਹ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿ ਭਾਰਤ ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ 'ਤੇ ਜਿੱਤ ਦਰਜ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਪਲ ਉਹ ਸੀ ਜਦੋਂ ਜੰਗੀ ਕੈਦੀਆਂ ਵਜੋਂ ਲਏ ਗਏ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਸੈਨਿਕਾਂ ਨੇ ਮੰਨਿਆ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਵਿਵਹਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾਰਾ ਸਿੰਘ ਦੀ ਕੁਸ਼ਤੀ ਦਾ ਸਫ਼ਰ ਹੋਇਆ ਸੀ ਸ਼ੁਰੂ, ਪਰ ਇਸ 'ਜੰਗ' 'ਚ ਹਾਰ ਗਿਆ
- PTC NEWS
