Explainer : ਸੁਬਰਤ ਰਾਏ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ SEBI ਦੇ ਖਾਤੇ 'ਚ ਪਏ ਸਹਾਰਾ ਦੇ 25,000 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ?
PTC News Desk: ਸਹਾਰਾ ਗਰੁੱਪ (Sahara Group) ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਸੁਬਰਤ ਰਾਏ (Subrata Roy) ਸਹਾਰਾ ਦੀ 14 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੂੰਜੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਰੈਗੂਲੇਟਰੀ ਸਕਿਓਰਿਟੀਜ਼ ਐਂਡ ਐਕਸਚੇਂਜ ਬੋਰਡ ਆਫ ਇੰਡੀਆ (SEBI) ਦੇ ਖਾਤੇ ਵਿੱਚ ਪਈ 25,000 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੀ ਅਣਵੰਡੀ ਰਕਮ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਚਰਚਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਬਣ ਗਈ ਹੈ।
SEBI ਨੇ ਸਹਾਰਾ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ 31 ਮਾਰਚ 2022 ਨੂੰ ਆਖਰੀ ਅਪਡੇਟ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਅਨੁਸਾਰ ਹੁਣ ਤੱਕ ਕੁੱਲ 17526 ਅਰਜ਼ੀਆਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਰਕਮ 138 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੱਸੀ ਗਈ ਸੀ। SEBI ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ 31 ਮਾਰਚ 2023 ਤੱਕ ਬੈਂਕਾਂ 'ਚ ਜਮ੍ਹਾ ਕੁੱਲ ਰਕਮ ਲਗਭਗ 25,163 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਹੈ।
ਹੁਣ ਇਸ ਪੈਸੇ ਦਾ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ ਇਸ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਵੱਡਾ ਸਵਾਲ ਹੈ। ਕੀ ਇਹ ਰਕਮ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ? ਜਾਂ ਕੀ ਸਾਰਾ ਪੈਸਾ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੰਯੁਕਤ ਫੰਡ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ?
ਪੂੰਜੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਰੈਗੂਲੇਟਰ SEBI ਨੇ 2011 ਵਿੱਚ ਸਹਾਰਾ ਗਰੁੱਪ ਦੀਆਂ ਦੋ ਕੰਪਨੀਆਂ 'ਸਹਾਰਾ ਇੰਡੀਆ ਰੀਅਲ ਅਸਟੇਟ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਲਿਮਿਟੇਡ' (SIREL) ਅਤੇ 'ਸਹਾਰਾ ਹਾਊਸਿੰਗ ਇਨਵੈਸਟਮੈਂਟ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਲਿਮਿਟੇਡ' (SHICL) ਨੂੰ ਵਿਕਲਪ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਰਿਵਰਤਨਯੋਗ ਬਾਂਡ - ਜਾਂ ਵਿਕਲਪਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਰਿਵਰਤਨਸ਼ੀਲ ਡਿਬੈਂਚਰ (OFCDs) ਵਜੋਂ ਪਛਾਣੇ ਗਏ ਕੁਝ ਬਾਂਡਾਂ ਰਾਹੀਂ ਲਗਭਗ 3 ਕਰੋੜ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਤੋਂ ਇਕੱਠੀ ਕੀਤੀ ਰਕਮ ਵਾਪਸ ਕਰਨ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।
ਕੌਮੀ ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਇੱਕ ਸੀਨੀਅਰ ਸਰਕਾਰੀ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹ 2.5 ਲੱਖ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਲਗਭਗ 230 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਵਾਪਸ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਰਹੇ ਹਨ। ਨਵੀਆਂ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨਾਂ ਅਜੇ ਵੀ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਕਹਿਣਾ ਜਲਦਬਾਜ਼ੀ ਹੋਵੇਗੀ ਕਿ ਇਹ ਰਕਮ SEBI ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੰਯੁਕਤ ਫੰਡ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ।"
ਕੇਂਦਰੀ ਸਹਿਕਾਰਤਾ ਮੰਤਰੀ ਅਮਿਤ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਜੁਲਾਈ ਵਿੱਚ ਸਹਾਰਾ ਰਿਫੰਡ ਪੋਰਟਲ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸਦੀ ਤਸਦੀਕ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਰਕਾਰ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਦੇ 45 ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ SEBI ਕੋਲ ਪਏ ਫੰਡਾਂ ਤੋਂ ਪੈਸੇ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ।
ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ 'ਚ ਸੀਨੀਅਰ ਸਰਕਾਰੀ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ SEBI ਕੋਲ ਪੈਸੇ ਜਮ੍ਹਾ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ ਸੀ। ਪਰ ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਨਕਦੀ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਚਾਰ ਸਹਿਕਾਰੀ ਸਭਾਵਾਂ ਰਾਹੀਂ 80,000 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਜੁਟਾਏ। ਇਸ ਵਿੱਚੋਂ 25,000 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ SEBI ਅਤੇ ਸਹਾਰਾ ਸਮੂਹ ਨੂੰ ਟਰਾਂਸਫਰ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ। ਬਾਕੀ ਦੀ ਰਕਮ ਐਂਬੀ ਵੈਲੀ ਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।"
ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਜਦੋਂ ਪ੍ਰਚੂਨ ਨਿਵੇਸ਼ਕ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਹਿਕਾਰੀ ਸਭਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਪੈਸਾ ਜਮ੍ਹਾ ਕਰਵਾਇਆ ਸੀ, ਉਹ ਆਪਣਾ ਪੈਸਾ ਵਾਪਸ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਅਦਾਲਤ ਦੇ ਹੁਕਮਾਂ ਤਹਿਤ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ SEBI ਤੋਂ 5,000 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਟਰਾਂਸਫਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਸਹਾਰਾ ਰਿਫੰਡ ਪੋਰਟਲ ਰਾਹੀਂ ਪੈਸੇ ਮਿਲਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਏ। ਇੱਕ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਜੇਕਰ ਹੋਰ ਲੋੜ ਪਈ ਤਾਂ ਸਰਕਾਰ SEBI ਨੂੰ ਰਿਫੰਡ ਪੋਰਟਲ 'ਤੇ ਹੋਰ ਪੈਸੇ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਕਰਨ ਲਈ ਕਹੇਗੀ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਚਾਰ ਸਹਿਕਾਰੀ ਸਭਾਵਾਂ ਵਿੱਚ 2.76 ਕਰੋੜ ਜਮ੍ਹਾਂਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਨਿਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ 'ਚੋਂ 97 ਫੀਸਦੀ ਪ੍ਰਚੂਨ ਨਿਵੇਸ਼ਕ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 40,000 ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਘੱਟ ਰਕਮ ਜਮ੍ਹਾ ਕਰਵਾਈ ਸੀ। ਸਰਕਾਰੀ ਰਿਕਾਰਡ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਨਿਵੇਸ਼ਕ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਬਿਹਾਰ ਦੇ ਸਨ। ਯੂ.ਪੀ. ਦੇ ਕਰੀਬ 85 ਲੱਖ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਨੇ 2,200 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਅਤੇ ਬਿਹਾਰ ਦੇ 55 ਲੱਖ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਨੇ 1,500 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਜਮ੍ਹਾ ਕਰਵਾਏ ਸਨ।
- ਸਚਿਨ ਜਿੰਦਲ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ
- PTC NEWS
