Indo-China: ਕੀ ਪੂਰਬੀ ਲੱਦਾਖ 'ਚ ਫਿਰ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਟਕਰਾਅ ਵੱਲ ਵਧ ਰਹੇ ਚੀਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤ? ਜਾਣੋ
Indo-China News: ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਹਿਮਾਲਿਆ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਤੋਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਅਤੇ ਅਸਥਿਰਤਾ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਪੂਰਬੀ ਲੱਦਾਖ ਵਿੱਚ ਏਸ਼ੀਆ ਦੀਆਂ ਦੋ ਮਹਾਂਸ਼ਕਤੀਆਂ ਆਹਮੋ-ਸਾਹਮਣੇ ਹੋ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਹੁਣ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਅਜਿਹੇ ਹਾਲਾਤ ਬਣਦੇ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਹੇ ਹਨ।
ਇਥੇ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ ਦੋਵੇਂ ਦੇਸ਼ਾਂ 'ਚ ਟਕਰਾਅ ਦੀ ਸਥਿਤੀ
ਅਕਸਾਈ ਚਿਨ ਖੇਤਰ 'ਚ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਚੀਨ ਵਿਚਾਲੇ ਟਕਰਾਅ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਮਾਹਰ ਅਕਤੂਬਰ 2022 ਤੋਂ ਅਗਲੇ ਛੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੱਕ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਤਸਵੀਰਾਂ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦਿਖਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਚੀਨ ਕਿਵੇਂ ਆਪਣਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵਧਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਥਿੰਕ ਟੈਂਕ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਬਿਖਰੀ ਹੋਈ ਅਸਲ ਕੰਟਰੋਲ ਰੇਖਾ (LAC) ਦੇ ਚੀਨ ਵਾਲੇ ਪਾਸੇ ਪੀਪਲਜ਼ ਲਿਬਰੇਸ਼ਨ ਆਰਮੀ (PLA) ਦੀਆਂ ਚੌਕੀਆਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਇਸ ਤੋਂ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਚੀਨੀ ਫੌਜ ਕਿਸ ਹੱਦ ਤੱਕ ਹਾਵੀ ਹੋਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। _2840cfeb00d42cc14a1cd4ed585bad1e_1280X720.webp)
ਚੀਨ ਲਗਾਤਾਰ ਆਪਣਾ ਰਿਹਾ ਹਮਲਾਵਰ ਰੁੱਖ
ਇਹ ਉਹੀ ਥਾਂ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਸਿਸਟਮ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜੋ ਪੀ.ਐੱਲ.ਏ ਦੇ ਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਤਾਇਨਾਤੀ ਦੌਰਾਨ ਮਦਦਗਾਰ ਸਾਬਤ ਹੋਵੇਗਾ। ਸੜਕਾਂ, ਚੌਕੀਆਂ ਅਤੇ ਪਾਰਕਿੰਗ ਖੇਤਰਾਂ, ਸੋਲਰ ਪੈਨਲਾਂ ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਹੈਲੀਪੈਡ ਨਾਲ ਲੈਸ, ਇਹ ਸੈਕਟਰ ਦਿਖਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਚੀਨ ਕਿਵੇਂ ਆਪਣਾ ਕਬਜ਼ਾ ਫੈਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜੂਨ 2020 ਵਿੱਚ ਪੂਰਬੀ ਲੱਦਾਖ ਦੇ ਗਲਵਾਨ ਵਿੱਚ ਪੀ.ਐੱਲ.ਏ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦੇ ਜਵਾਨਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਝੜਪ ਵਿੱਚ 20 ਭਾਰਤੀ ਸੈਨਿਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ। ਜੇਕਰ ਭਾਰਤ ਲੱਦਾਖ 'ਤੇ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਚੀਨ ਸ਼ਿਨਜਿਆਂਗ ਅਤੇ ਤਿੱਬਤ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸਿਆਂ 'ਤੇ ਆਪਣਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਦੋਵੇਂ ਦੇਸ਼ ਅਜੇ ਵੀ ਅਸਲ ਕੰਟਰੋਲ ਰੇਖਾ (LAC) 'ਤੇ ਅਸਹਿਮਤ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਚੀਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿਚਾਲੇ ਅਚਾਨਕ ਟਕਰਾਅ ਦਾ ਖਤਰਾ ਵੀ ਕਾਫੀ ਵਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
_9cb0fac86d078114bf13acffe41f243b_1280X720.webp)
ਵਿਵਾਦਿਤ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਅਸਥਿਰਤਾ ਕਾਇਮ
ਸਾਲ 2019 ਤੱਕ ਅਕਸਾਈ ਚਿਨ ਇੱਕ ਸਥਿਰ ਖੇਤਰ ਸੀ ਪਰ ਇੱਥੇ ਅਕਸਰ ਤਣਾਅ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ। ਅਕਸਾਈ ਚਿਨ, ਜੰਮੀਆਂ ਬਰਫ ਦੀਆਂ ਚੋਟੀਆਂ, ਬਰਫੀਲੀਆਂ ਝੀਲਾਂ ਦਾ ਉਜਾੜ ਹਿੱਸਾ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਚੀਨ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸ਼ੀ ਜਿਨਪਿੰਗ ਨੂੰ ਹਿਮਾਲਿਆ ਦੇ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਤਣਾਅ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਕਦਮ ਚੁੱਕਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਸੀ। ਪਰ ਚੀਨ ਨੇ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸਾਲ 2020 ਵਿੱਚ ਸਥਿਤੀ ਕਾਬੂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੋ ਗਈ। ਮਈ 2020 ਵਿੱਚ ਪੀ.ਐੱਲ.ਏ ਦੀਆਂ ਕਈ ਯੂਨਿਟਾਂ ਪੂਰਬੀ ਲੱਦਾਖ ਦੇ ਕਈ ਸੈਕਟਰਾਂ ਵਿੱਚ ਘੁਸਪੈਠ ਕਰ ਗਈਆਂ।_7b9fd186a840c3a44c29ab8a760f0fd2_1280X720.webp)
ਚੱਲ ਰਹੇ ਫੌਜੀ ਯਤਨ
ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤੱਕ ਚੀਨ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਦਾਖਲ ਹੋਏ ਜਿੱਥੇ ਭਾਰਤੀ ਅਤੇ ਚੀਨੀ ਪੈਦਲ ਗਸ਼ਤ ਮਿਲਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਫਿਰ ਪਿੱਛੇ ਹਟ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਨੇ ਜਵਾਬੀ ਕਾਰਵਾਈ ਕੀਤੀ, ਪੀ.ਐੱਲ.ਏ ਨੇ ਮੁੱਖ ਜਗਾਵਾਂ 'ਤੇ ਅਸਥਾਈ ਟਿਕਾਣਿਆਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਗਲਵਾਨ ਘਾਟੀ ਵਿੱਚ ਪੀ.ਐੱਲ.ਏ. ਦੇ ਫੌਜੀ ਟਿਕਾਣਿਆਂ ਨੂੰ ਗਲਵਾਨ ਘਾਟੀ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਟਕਰਾਅ ਵਾਲੇ ਸਥਾਨ ਤੱਕ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਨੇ ਕਈ ਪਹਾੜੀ ਚੋਟੀਆਂ 'ਤੇ ਵੀ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਚੀਨੀ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਸਥਿਤੀਆਂ ਤੋਂ ਪਿੱਛੇ ਹਟ ਗਏ ਹਨ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੈਂਗੋਂਗ ਤਸੋ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ।
_e42a6535671919c42f711abdbdff3735_1280X720.webp)
ਡਿਪਸਾਂਗ ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਚੀਨੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ?
ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਕੂਟਨੀਤਕ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਵੀ ਕਾਫੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਚੱਲ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਤਰਜੀਹ ਚੀਨ ਨਾਲ ਸਿੱਧੇ ਫੌਜੀ ਟਕਰਾਅ ਤੋਂ ਬਚਣਾ ਹੈ। ਚੀਨੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦੋ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਡਿਪਸਾਂਗ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਚੀਨੀ ਸਰਗਰਮੀ ਜਾਰੀ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਚੀਨ ਨੇ G695 ਹਾਈਵੇਅ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਸ਼ਿਨਜਿਆਂਗ ਨੂੰ ਤਿੱਬਤ ਨਾਲ ਜੋੜਨਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਲ 2035 ਤੱਕ ਪੂਰਾ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਹ ਹਾਈਵੇਅ ਅਕਸਾਈ ਚਿਨ ਤੋਂ ਡੇਪਸੰਗ ਤੋਂ ਗਲਵਾਨ ਘਾਟੀ ਦੇ ਦੱਖਣ ਵੱਲ ਅਤੇ ਪੈਂਗੋਂਗ ਤਸੋ ਤੱਕ ਲੰਘੇਗਾ। ਇਹ ਹਾਈਵੇਅ ਰਣਨੀਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੋਵੇਗਾ ਜੋ ਵਿਵਾਦਿਤ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਚੀਨ ਨਾਲ ਜੋੜੇਗਾ ਅਤੇ PLA ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਸਪਲਾਈ ਰੂਟ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰੇਗਾ।
- ਸਚਿਨ ਜਿੰਦਲ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ
ਹੋਰ ਖ਼ਬਰਾਂ ਪੜ੍ਹੋ:
- With inputs from agencies
